Tembellik yapmayı niçin seviyoruz?

Tembellik yapmanın kötü yanı neresi? Şöyle bir hareketsiz oturup uzaktaki bir sesin giderek yaklaştığını dinlemenin ne gibi kötülüğü var. Ya da sabahleyin yatakta uyanık yatıp pencerenin önündeki ağaçtaki kuşları seyretmenin ya da ağcın üzerindeki bütün yapraklar kımıltısız dururken tek bir yaprağın sabah melteminin etkisiyle dans ettiğini izlemenin kötülüğü nedir? Bunlarda ne kötülük var? Biz tembelliği kötülüyoruz çünkü tembelliğin kötü bir şey olduğunu düşünüyoruz. Onun için tembellikten söz ettiğimiz zaman anlatmak istediğimiz şeyin ne olduğunu inceleyelim. Siz hasta olmadığınız halde belirli bir saatten sonra hala yataktan çıkmamışsanız bazıları sizin tembel olduğunuzu söyleyebilir. Eğer enerjinizin yetersizliğinden ya da başkaca sağlık nedenlerinden oyunlara katılmıyor ya da derslerinizi çalışmıyorsanız bunları da birisi çıkıp tembellik diye nitelendirebilir. Ama gerçekte tembellik nedir onu inceleyelim.

Eğer bir zihin içinde olup bitenlerden ince duygularından, tepkilerinden habersizse böyle bir zihin tembel olduğunu söyleyebiliriz. Eğer sınavlarda başarısız olmuşsanız çok sayıda kitap okumamışsanız, pek çok şeyi öğrenmemişseniz bu cahillik değildir. Asıl cahillik insanın kendinden habersiz olması habersiz yaşamasıdır. İnsanın kendi zihninin çalışma düzenini tanımaması kendisini alttan yöneten güdüleri, kendi tepkilerini tanıyamamasıdır. Tıpkı bunun gibi eğer zihin uyuyorsa bu bir tembelliktir. Şu var ki insanların büyük bir bölümün zihinleri uykudadır. Onların zihinleri bilgilerle, kutsal kitaplarla, Shankara’nın ya da kimilerinin söyledikleriyle uyutulmuş, uyuşturulmuştur. Onlar bir felsefenin herhangi bir öğretinin ardından giderler, bunun için de zihinlerinin bir ırmak gibi bakın dopdolu, ve canlı olması gerekirken zihinleri daralmış donuklaşmış ve yorgun düşmüştür. İşte böyle bir zihin tembel bir zihindir, ve gene tutkulu bir zihin bir sonuç alma çabasında olan bir zihin gerçek anlamda etkin bir zihin değildir. Dışarıdan baktığınız zaman etkin bir zihinmiş gibi görünebilir ama, bütün gün istediğini elde etmek için didişip durmaktadır, böyle bir zihnin içine bakacak olursanız çare arayışları içinde kendi kendini yiyip bitirmekte olduğunu görürsünüz.

Bunun için tembelliğin ne olduğunu anlamak için tembelliği çok iyi incelemelisiniz. Eğer bazıları size tembel olduğunuzu söylerse tembellik suçlamasını hemen kabullenmeyin. Tembelliğin ne olduğunu kendiniz bulun, yalnızca kabul eden, reddeden, benzemeye çalışan, kendi düşüncelerine küçük bir yalak kazan insanlar tembeldir. Böyle kimselerin zihinleri yozlaşır paramparça olur, ama izleyici gözlemleyen bir zihni olan kimse tembel değildir, hatta bu kimse uzun süre kımıltısız otursa, kuşları ağaçları seyretse yıldızları ırmağın akışını seyrederek vakit geçirse de, bu kimseye tembel diyemezsiniz.